Verslag Communitybijeenkomst STROOMOPWAARTS, DD. 4 MEI 2016

KIJKEN MET EEN ANDERE BRIL.
De waarde van creativiteit voor organisaties.

Openingsvragen:

Waar ben jij nieuwsgierig naar? Wat wil je graag van mensen weten op een middag als deze?

• Wat zorgt voor sterretjes in je ogen?
• Wat zijn de best practises van anderen?
• Heb je broers of zussen?
• Waar woon je?
• Hoe woon je?
• Wat doe je het liefst?
• Wat is creativiteit voor jou?
• Wat brengt je hier?
• Wat is waardevol voor je?
• Wat is je grootste drijfveer?
• Wie ben je, ik ken je ergens van
• Waar kom je vandaan? Waar liggen je roots?
• Waar vul je je leven mee?
• Ik wil graag andere kijk, zodat ik prikkels krijg.
• Weet je nog wanneer je voor het eerst het woord creativiteit gebruikte?
• Wat vind je van je eigen naam?
• Wat is jullie link met Gonnie?
• Wat maakt dat wij hier als 50+ vrouwen zitten?
• Waar zijn de mannen, zijn die niet nieuwsgierig naar creativiteit?

 

Wat is creativiteit? Wat is een definitie van creativiteit?

• Talbot (1997) :
  Een verandering veroorzaken die er (tijdelijk) toe doet

• Torrence: Creativiteit houdt in dat je risico’s durft te nemen en dat je buiten de bestaande normen kunt denken

• Ackoff & Vergara (1988): Creativiteit is het vermogen om zelf opgelegde beperkingen te wijzigen

• Standaarddefinitie:
  Creativiteit is het ontwikkelen van iets nieuws/origineels dat bruikbaar is

 
Hoe staat het met jouw eigen creativiteit? Waarin uit die zich? Welke vormen van creativiteit herken je bij jezelf?

  

De vier gebieden van creativiteit:

Persoon – Proces – Product en Omgeving.

We hebben het even gehad over de eigenschappen van een creatief persoon. Naast vloeiendheid, flexibiliteit, originaliteit, vermogen tot uitwerken van ideeën heeft Torrance in 1979 de volgende kwaliteiten al herkend: emotioneel bewustzijn, ideeën in een context kunnen plaatsen, goed kunnen combineren, rijke verbeeldingskracht, kleurrijk visualiseren, gebruik maken van fantasie, gebruik maken van muziek en geluid, gebruik maken van een ongebruikelijk perspectief, grenzen kunnen doorbreken of oprekken, gebruik maken van humor, innerlijke visualisaties, niet snel opgeven en tot een besluit willen komen, open blijven voor ontwikkeling.

In een recenter onderzoek uitgevoerd door de Universiteit van Leuven heeft men ontdekt dat mensen die openstaan voor nieuwe ervaringen creatiever zijn.

Voorwaarde om creatief te kunnen zijn:
– Je hebt kennis nodig van het onderwerp, je moet de box kennen om eruit te kunnen gaan.
– Motivatie: creativiteit vraagt om intrinsieke motivatie.
– Creatieve vaardigheden, deze zijn deels aangeboren en kunnen worden aangeleerd:  creatief     waarnemen, uitstel van oordeel, flexibel associëren, divergeren en  verbeeldingskracht

De persoonlijkheidsfactoren die een rol spelen bij het meer of minder creatief zijn:
– extravert
– emotionele stabiliteit
– vermogen tot aanpassen
– openheid voor nieuwe ervaringen
– intuïtief/trail and error
– zelfverzekerdheid (om je iets voor te kunnen stellen, om je in een groep te uiten, om een  idee te durven poneren, te durven staan voor iets origineels)

Een creatieve omgeving

Ekvall  heeft in 1996 een studie gedaan naar de tien belangrijkste dimensies die invloed hebben op het psychologische klimaat van een organisatie:

1. Uitdaging: de emotionele betrokkenheid van mensen bij hun werk. Mensen hebben plezier in het werk en gevoel dat ze van betekenis zijn, ze willen graag energie in hun werk stoppen.
2. Vrijheid: de onafhankelijkheid die mensen kunnen uitoefenen in een organisatie. Men maakt contact met elkaar. Medewerkers geven en ontvangen informatie van elkaar en bediscussiëren problemen. Ze nemen initiatief. Hebben de mogelijkheid zelf keuzes te maken en beslissingen te nemen.
3. Support van ideeën: de manier waarop nieuwe ideeën worden behandeld. Leidinggevenden en management besteden aandacht aan ideeën en suggesties. Mensen luisteren naar elkaar en denken na over alternatieven. De sfeer is constructief en positief.
4. Vertrouwen en openheid: de emotionele veiligheid in relaties. Iedereen in de organisatie voelt zich vrij om met ideeën te komen en initiatief te nemen zonder een gevoel van angst voor represailles. Het is oké om fouten te maken. De communicatie is open en direct.
5. Dynamiek en levendigheid: de manier waarop het bedrijf verbonden is met de wereld er omheen. Er ontstaan constant nieuwe dingen. Af en toe is het spannend omdat mensen het niet met elkaar eens zijn. Er is een gezonde, psychologische turbulentie.
6. Speelsheid en humor: de spontaniteit en het gemak waarop met elkaar om wordt gegaan. Er is een relaxte sfeer waarin plaats is voor grapjes en een lach. Er is ruimte voor het onverwachte en mensen kunnen hier flexibel mee omgaan.
7. Debatteren: ontmoetingen, uitwisselen van visies en ideeën, de verschillen in ervaring en kennis. Men is in elkaars mening geïnteresseerd en men wil graag eigen ideeën naar voren brengen.
8. Risico nemen: de tolerantie voor fouten en onzekerheid in de organisatie. Beslissingen and acties moeten soms snel genomen en mensen deinzen er niet voor nieuwe mogelijkheden terug. Actie en iets uitproberen zijn belangrijker dan heel uitvoerig gedetailleerd onderzoek en analyse.
9. Tijd voor ideeën: de tijd die mensen krijgen en gebruiken voor ontwikkeling. Er is ruimte om te discussiëren over ideeën die opkomen en om op spontane impulsen te testen. Mensen gebruiken alle mogelijkheden in en om hen heen.

Deze negen hebben allemaal een positieve invloed op het creatieve klimaat. De tiende heeft een negatieve invloed:
Conflict: de aanwezigheid van persoonlijke en emotionele spanning in de organisatie. Hier gaat het over persoonlijke spanning in tegenstelling tot de positieve spanning die er kan zijn rondom het niet eens zijn over een idee. Mensen hebben een hekel aan elkaar, soms zelfs nog erger. Ze proberen elkaar er in te luizen. Er wordt veel geroddeld en men probeert elkaar dingen in de schoenen te schuiven.

 

In het boek ‘Werkvormen voor creatieve sessies van Dols&Gouwens 2011 las ik het volgende: Artefacten van innovatie en creativiteit

Zichtbare zaken die bij creativiteit en innovatie passen zijn bijvoorbeeld:
Er worden regelmatig mensen van buiten de organisatie uitgenodigd

• De organisatie is een inspirerende omgeving Medewerkers hebben de ruimte om hun eigen werkplek in te richten. Er hangt kunst aan de muur of de omgeving is op een andere manier verrassend. Mensen komen elkaar tegen en kunnen af en toe hun hoofd leeg maken.
• Medewerkers krijgen de gelegenheid om naar bijeenkomsten te gaan waar de laatste ontwikkelingen worden uitgewisseld.
  Er is kennisuitwisseling. Mensen vertellen elkaar over best practises, over hun ideeën, over de congressen waar ze zijn geweest en over het werk waarmee ze bezig zijn.
• Medewerkers hebben toegang tot de nieuwste kennis, en als dat nodig is ook tot de nieuwste technologie
• Creativiteit en innovatie zijn begrippen die voorkomen in de wervingsadvertenties van de organisatie
• Medewerkers en buitenstaanders worden uitgenodigd met nieuwe ideeën te komen
• Er zijn middelen vrij gemaakt om veelbelovende ideeën verderuit te werken
• Er mogen fouten worden gemaakt
• Leidinggevenden geven ruimte aan hun medewerkers
• Medewerkers hebben tijd om te freewheelen, om een deel van hun werktijd te besteden aan zaken die hen bijzonder interesseren.
• Er worden uitdagende doelen gesteld
• Medewerkers worden niet alleen op korte termijnresultaten afgerekend
• Medewerkers zijn getraind in creatieve technieken
• Er is contact tussen mensen die nieuwe dingen bedenken en mensen die met klanten omgaan.

 

Discussie:

In het laatste deel van de middag kwamen we op een aantal interessante punten:

• Heeft het zin om aan de gevestigde orde te schudden?
  Als ZZP’er doen we vaak veel moeite in een organisatie binnen te komen en stuiten we vaak op moeizame processen. De voorwaarden voor een creatief klimaat ontbreken (deels) en belangenverstrengeling zorgt er vaak voor dat je marginaal veranderingen kunt bewerkstelligen.
  Is het tijd om nieuwe organisaties te bouwen die als vanzelfsprekend voldoen aan de eisen van deze tijd? Als ZZP’er creeër je meestal zelf die voorwaarden al, ook in de samenwerkingsverbanden die jezelf creeërt.
• Gooi geen steen in de vijver maar brood, dan komen de eendjes er vanzelf naar toe! (was ie zo Pamela?)
• In het model zoals ik dat heb laten zien: de vier dimensies van creativiteit is het interessant om te kijken waar je de klant een plaats kan geven. De wisselwerking met de mensen waar je het voor doet zou ook leidend kunnen zijn in het model. Voorbeeld Gonnie die vertelde over werken als jongerenwerker: de sfeer in het team straalt af op de jongeren. Het is bijna voorwaarde om de sfeer zo te hebben anders klopt je product niet.

 

Om half 5 sloten we af terwijl we midden in deze interessante discussie zaten. Graag nodig ik jullie uit om daar in september een vervolg aan te geven.