Ik las deze week in ‘Hoe creativiteit werkt’ (Jonah Lehrer) een interessant verband tussen frustratie en de werking van je linker en rechterhersenhelft.
Dat frustratie een essentieel onderdeel is van een creatief proces, is denk ik bij de meesten van jullie wel bekend. Des te beter je de teleurstelling toelaat en je echt voelt dat je geen oplossing hebt, des te beter. Je moet er van overtuigd zijn dat je nooit tot een oplossing komt. Want pas nadat je gestopt bent met het zoeken naar een antwoord, zal de oplossing zich aandienen. Voordat er een doorbraak kan komen, moet er eerst een blokkade zijn.
Mark Beeman, een jonge wetenschapper aan de National Institutes of Health, deed onderzoek bij patiënten die schade aan hun rechterhersenhelft hadden opgelopen. Hij werd getriggerd door de wetenschap die lange tijd vond dat de rechterhersenhelft nauwelijks een functie had. In 1981! werd er op een congres nog het beeld geschetst dat het slechts een nutteloze klomp weefsel was!! Mensen die een hersenbeschadiging hadden opgelopen aan de rechterkant kregen te horen dat ze erg veel geluk hadden en dat er voor hen niet zoveel was veranderd.
Het viel Beeman echter op dat patiënten met schade aan de rechterhersenhelft toch ernstige, cognitieve problemen hebben: geen grappen, sarcasme of metaforen begrijpen, moeite hebben met navigeren, moeite hebben om een schilderij te duiden, etc. Deze patiënten hebben moeite om het geheel te zien.
Door deze onderzoeken ging Beeman de functie te zien van de rechterhersenhelft. Namelijk: verbanden zien tussen ogenschijnlijk, ongerelateerde dingen. Om de complexe wereld te begrijpen moeten hersenen tegelijkertijd, op twee verschillende manieren informatie verwerken. Ze moeten de bomen en het bos zien. De rechterhersenhelft helpt je om het bos te zien.
De linkerhersenhelft houdt zich vooral bezig met de letterlijke betekenis van een woord, de rechterhersenhelft met alle betekenissen die je niet in een woordenboek kunt opzoeken. Wanneer je een gedicht leest, een mop hoort dan vertrouw je dus voor het grootste gedeelte op het associatievermogen van je rechterhersenhelft. Een metafoor is een mooi voorbeeld. Vanuit het perspectief van de hersenen is een metafoor een brug tussen twee ideeën. Daar waar de linkerhersenhelft uitblinkt in logica, kan de rechterhersenhelft verborgen verbanden zien en associaties maken tussen verschillende ideeën.
Hoe gaan onze hersenhelften om met de volgende uitdaging: Een grote omgekeerde stalen piramide staat perfect in evenwicht op zijn punt. Door elke beweging zal de piramide omvallen. Onder de piramide ligt een biljet van honderd euro. Hoe verwijder je het biljet zonder de piramide te laten bewegen? (NB. Je mag geen apparatuur gebruiken zoals een hijskraan).
Observeer jezelf terwijl je dit raadsel probeert op te lossen. Wanneer raak je gefrustreerd? Hoeveel ideeën zijn er al gepasseerd? Geef je het al op? Wanneer zeg je ‘Dit kan gewoon niet!’?
Ook met dit raadsel deed Beeman veel onderzoek naar de werking van de verschillende hersenhelften. Hij had een methode ontwikkeld om informatie te kunnen geven aan één van de twee hersenhelften, via één van de ogen. Als er een associatieve hint werd gegeven, wist alleen de rechter hersenhelft hier raad mee.
De onderzoekers konden waarnemen dat bij een probleem eerst de linkerhersenhelft heel actief wordt en op alle mogelijke plaatsen naar een antwoord zoekt. Dit denkproces verveelt bij de meeste mensen snel, met het gevolg dat ze opgeven. Waardoor ze in de geblokkeerde fase van de creativiteit terecht komen, de fase waarin geklaagd wordt over de onmogelijkheid van de opgave. Maar deze negatieve gevoelens zijn het wezenlijk onderdeel van het proces. Want door deze frustratie komt er een spontane geestelijke verschuiving, de hersenen verleggen zelf hun activiteiten naar de andere kant van de hersenen. Soms ontstond er een enorme hersenactiviteit bij de proefpersonen, gevolgd door een inzicht, de oplossing!
Maar zegt Beeman, ‘zo’n inzicht is als het vinden van een speld in een hooiberg’.
Fijn om te weten dat onze hersenen toch vanzelf naar die andere kant switchen maar hoeveel van ons wachten daar echt op? Ik ben bang dat een grote groep afhaakt en denkt ‘hier is gewoon geen oplossing voor’ en niet eens afwacht of die rechterhersenhelft ze nog gaat helpen. Als de urgentie groot genoeg is zal het wel werken want dan is er geen andere keus.
We weten allemaal dat we nu met z’n allen voor grote uitdagingen staan, uitdagingen die niet alleen opgelost kunnen worden met logisch denken, met denken van A naar B. We hebben juist die rechterhersenhelft zo hard nodig. We moeten de spelden in de hooiberg vinden. Laten we daarom die rechterhersenhelft veel aandacht geven, voeden met associatieve uitdagingen zodat het ruimte krijgt om andere verbanden te leggen en andere wegen in te slaan.
De methode Creative Problem Solving maakt hier heel bewust gebruik van. Gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar natuurlijke denkprocessen is er een methode ontwikkeld die er voor zorgt dat de rechterhersenhelft actiever wordt ingezet. Uiteindelijk werken de linker en de rechterhelft weer samen als het gaat om het implementeren van nieuwe oplossingen. Wil je dat ook ervaren? Zie verderop in de Nieuwsbrief voor meer informatie.
Mogelijk ben je nog nieuwsgieriger hoe dat nou zit met die piramide en dat briefje van 100 euro. Stuur je oplossing in. Degene die het goed heeft mag voor half geld meedoen met de Workshop Creative Problem Solving.
Wil je ervaren hoe je je rechterhersenhelft bewuster in kunt zetten en tot nieuwe oplossingen kunt komen? Kijk dan op https://dezeevanmogelijkheden.nl/creatief-probleem-oplossen/
Geef een reactie