Bouwen aan vertrouwen

Had Ole Kirk Kristainse ooit kunnen bedenken dat de bouwstenen (toen nog van hout) die hij in 1934 ontwikkelde, 80 jaar later het populairste speelgoed voor Sinterklaas zou zijn. En al helemaal niet dat het volwassenen een grote dienst zou bewijzen.

Toen Lego rond 1994 door de opkomst van games, strategieën aan het bedenken waren hoe ze verder moesten bracht hun eigen materiaal uitkomst. Kirk Kristansen, de kleinzoon van Ole, was niet tevreden over de manier waarop strategie werd bepaald. Woorden en discussies brachten hun niet verder, het voelde niet als levendig terwijl een visie energie moet uitstralen. Ze besloten de Legostenen op tafel te gooien en mensen te laten bouwen. Dat bracht de doorbraak, het werd zichtbaar waar het naar toe moest. Niet alleen Lego wist hoe ze zich verder kon profileren, er lag meteen de basis voor een geheel nieuw product. SERIOUS Lego Play*.

Ik heb afgelopen week weer de kracht hiervan ondervonden. Het sterkt mij in de ervaring dat verbeelding en visualisatie een verbindend middel is, wat nog te weinig wordt ingezet. Ik heb Lego ingezet in een organisatie die in een veranderproces zit en waar de neuzen (nog niet) dezelfde kant opstaan.

Hoe gaat het meestal als een organisatie veranderd? Veranderingen in een organisatie brengen allerlei gevoelens te weeg. De een ziet alleen maar een positieve toekomst en de mogelijkheden, de ander heeft moeite om afstand te doen van hoe het altijd ging en ziet vooral beren op de weg. Daartussen bevindt zich een groep die wel mitsen en maren heeft, maar ook wel te porren is om stappen te zetten. En verandering is een proces, en ieder zit in een andere fase van dat proces.  Hoe kan je nou zorgen dat mensen meer oog krijgen voor elkaar en samen op weg gaan?

Want een organisatie is ook net een familie. Tante Nel wel altijd zich met iedereen bemoeien, tante Loes weer altijd de laatste nieuwtjes van iedereen. Oom Piet zegt niet zoveel en denkt het er zijne van, het zal zijn tijd wel duren. Oom Kees zit altijd meteen boven in de boom en voert het hoogste woord, hij weet wel hoe het zit een hoe het verder moet.

En iedereen weet hoe het gaat als er een bepaald onderwerp ter sprake komt, wie het eerst wat gaat zeggen en wie er dan als eerste op gaat reageren. Afspraken om beter naar elkaar te luisteren en elkaar uit te laten praten helpen vaak niet. Je mond houden en wachten tot de ander is uitgesproken wil nog niet zeggen dat je echt luistert.

De kunst is om mensen uit hun ‘groef’ te halen en zichzelf te laten verrassen met hun eigen beelden. Om ze hun eigen ideeën op een laagdrempelige manier te laten verbeelden. Laat die volwassenen bouwen, geef ze een box met Lego en vraag ze hun visie op het onderwerp te verbeelden. Het kan gaan over de grote lijnen van het bedrijf, over hoe de communicatie lijnen moeten lopen of over de grootste belemmeringen die succes in de weg staan, het maakt niet uit. Zolang de vraag en de focus maar duidelijk zijn

Stel ze een duidelijke vraag en laat Iedereen eerst zelf aan de slag gaan. Iedere deelnemer moet dus bij zichzelf nagaan wat hij wil verbeelden. Er treedt een betekenis volle stilte op. En plezier. Er komen herinneringen naar boven, bijna iedereen kent Lego en heeft er vroeger mee gebouwd. Er is verbazing over de mogelijkheden die Lego nu in zich heeft, de oudste generatie kent alleen de bouwstenen, de jongere generatie kent alle thema dozen. Er ontstaat al een andere verbinding.

Lego is laagdrempelige,  iedereen kan iets er mee maken,  al leg je de blokjes alleen maar naast elkaar dan al krijgt het betekenis.

Als de bouwsels af zijn worden de niet gebruikte stenen opgeborgen en is de aandacht voor de bouwsels. Niet de persoon staat centraal maar de verbeelding van zijn visie. Er wordt gelachen, er worden vragen gesteld, het gesprek komt op gang. Het is nu zo zichtbaar dat een ieder er een eigen beeld bij heeft. De bouwsels dagen uit om stil te staan bij de ander.

Laat ze na de bespreking van ieder bouwsel de kern van wat is verteld opschrijven (zonder naam). Zorg dat iedereen evenveel minuten krijgt om te vertellen en bevraagd te worden. Democratischer kan het niet. De aandacht is van de persoon af, het richt zich op het zichtbare op de tafel. Dat wat je niet snapt kun je vragen.

Ik ben iedere keer weer verrast over de kracht van deze interventie. Er ontstaan echt gesprekken. En iedereen doet mee. Een mooie basis om ze verder samen stappen te laten maken.

Hoe zorg jij dat mensen uit hun ‘groef’ komen?
Ik stel het op prijs als je je ervaringen wilt delen.

*Meer weten over Serious Lego Play?
Building a better business, Using the Lego Serious Play Method – Per Kristansen&Robert Rasmussen